Spotkanie rozpoczęło wyjaśnienie pozycji strony rządowej, przedstawione przez M.Królikowskiego. Jak powiedział, obecna procedura korekty "płci metrykalnej" (w ramach której osoba transseksualna musi wytoczyć powództwo o ustalenie płci przeciwko swoim rodzicom) jest "uwłaczająca", a sytuację tę trzeba zmienić. Pogląd ten podzieliły wszystkie osoby uczestniczące w spotkaniu. M. Królikowski wyjaśnił, że celem spotkania jest przedstawienie stronie społecznej najnowszej wersji założeń projektu ustawy i poznanie jej opinii. Doszło do tego z szeregu przyczyn. Po pierwsze - Ministerstwo Sprawiedliwości otrzymało nowe dane z Ministerstwa Zdrowia nt. dysforii płciowej. Po drugie - impulsu do podjęcia nowej fazy przygotowań założeń projektowych dostarczyły sygnały płynące ze Światowej Organizacji Zdrowia, która pracuje nad nową edycją ICD i rozważa przy tym zmianę klasyfikację transseksualności. Po trzecie - założenia projektowe prezentowane do tej pory, w tym podczas konferencji zorganizowanej 05 listopada br. w Biurze Rzeczniczki Praw Obywatelskich, były krytykowane m.in. przez organizacje LGBTQ, w szczególności za brak ich konsultowania z samymi zainteresowanymi.

Przedstawione przez M. Królikowskiego założenia projektowe wychodzą od przyjęcia, że transseksualność stanowi w pierwszym rzędzie problem medyczny - niespójność pomiędzy płcią biologiczną a płcią odczuwaną. Deklarowanym przez M. Królikowskiego celem postawionym przez przygotowujących założenia projektowe jest umożliwienie wszystkim osobom zainteresowanym usunięcie tej niespójności w sposób:

• zgodny z prawem,
• szybszy, niż dotychczas - zwłaszcza na etapie sądowym,
• z pełnym poszanowaniem ich godności oraz przy wykazaniu jak najdalej idącej wrażliwości wobec nich i ich sytuacji przez osoby uczestniczące w proponowanej procedurze.

Przedstawiona przez M. Królikowskiego aktualna koncepcja procedury korekty "płci metrykalnej", do której strona społeczna i osoby z Biura Pełnomocniczki Rządu ds. Równego Traktowania zgłosiły - w trakcie czteroipółgodzinnego spotkania - szereg uwag i propozycji zmian obejmuje nw. etapy (poniżej przedstawiono jedynie główne kwestie omówione podczas spotkania – w brzmieniu, które uwzględnia przyjęte przez Ministerstwo Sprawiedliwości postulaty strony społecznej).

1. Rozpoznanie transseksualności u danej osoby, w tym zebranie dokumentacji medycznej potwierdzającej to rozpoznanie; lekarzem prowadzącym byłby psychiatra, a nie - jak dotychczas - seksuolog.
2. Wniosek lekarza prowadzącego do komisji weryfikującej rozpoznanie, składany do dowolnej Okręgowej Izby Lekarskiej (nie musiałaby to być Izba najbliższa miejscu zamieszkania osobie transseksualnej). Wniosek byłby dopuszczalny w stosunku do osób, które ukończyły 16 lat. Wraz z wnioskiem komisja otrzymywałaby dokumentację medyczną osoby transseksualnej; w ustawie określone byłoby minimum wymaganej dokumentacji.
3. Weryfikacja rozpoznania przez trzyosobową komisję w składzie: psycholog ze specjalizacją seksuologia, psychiatra ze specjalizacją seksuologia oraz psychiatra z innej specjalizacją. Skład komisji byłby wyłaniany przez losowanie z list lekarzy i psychologów prowadzonych przez, odpowiednio, Naczelną Izbę Lekarską i Polskie Towarzystwo Psychologiczne. Komisja spotykałaby się w Okręgowej Izbie Lekarskiej, do której trafił wniosek lekarza prowadzącego (innymi słowy: komisja przyjeżdżałaby do osoby transseksualnej, a nie na odwrót). Potwierdzenie rozpoznania przez komisję (podobnie jak odmowa potwierdzenia) następowałoby w drodze decyzji administracyjnej. Komisja rozstrzygałaby na podstawie dokumentacji medycznej złożonej razem z wnioskiem. Komisja rozstrzygałaby większością głosów. Na podjęcie decyzji komisja miałaby trzy miesiące od wpływu wniosku lekarza prowadzącego; termin ten nie mógłby zostać przedłużony. Na decyzję odmowną komisji przysługiwałby środek zaskarżenia do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego; alternatywnie lekarz prowadzący – po sześciu miesiącach od odmowy – mógłby skierować wniosek do innej Okręgowej Izby Lekarskiej. Decyzja komisji potwierdzająca rozpoznanie byłaby ważna bezterminowo.
4. Potwierdzenie rozpoznania przez komisję otwierałoby drogę do trzech rzeczy, przy czym każda z nich jest niezależna od pozostałych. Po pierwsze: osoba transseksualna mogłaby poddać się zabiegowi chirurgicznemu dopasowującemu jej płeć biologiczną do płci psychicznej, a lekarz przeprowadzający taki zabieg nie ryzykowałby oskarżenia z art. 156 kk. Po drugie: osoba transseksualna mogłaby wystąpić do sądu o korektę "płci metrykalnej". Po trzecie: osoba transseksualna mogłaby wystąpić do gminy o wystawienie dokumentu ze zdjęciem, który wyjaśniałby jej status i ucinał spekulacje dotyczące jej tożsamości, które mogłyby się pojawić w razie rozbieżności między wyglądem tej osoby a zdjęciem z dowodu osobistego. Ww. dokument byłby okazywany razem z dowodem osobistym. Wystawienie ww. dokumentu byłoby bezpłatne.
5. Wystąpienie do sądu o korektę "płci metrykalnej" byłoby możliwe jedynie wobec potwierdzenia rozpoznania transseksualności przez komisję; poza tym korekty można by było dokonać jedynie wobec osób, które ukończyły 18 lat i są stanu wolnego. W sprawie orzekałby sąd okręgowy właściwości ogólnej, w składzie jednego sędziego, w postępowaniu nieprocesowym. Sąd mógłby prowadzić postępowanie dowodowe, ale intencją Ministerstwa Sprawiedliwości jest ograniczenie postępowania sądowego do jednego posiedzenia, na którym sąd weryfikowałby, czy spełnione zostały przesłanki korekty, tj. czy osoba ukończyła 18 lat, jest stanu wolnego i czy komisja potwierdziła rozpoznanie transseksualności. Dokonanie zabiegu chirurgicznego dopasowującego płeć biologiczną do płci psychicznej nie byłoby warunkiem wystąpienia do sądu o korektę "płci metrykalnej".
6. Skutkiem orzeczenia sądu byłoby sprostowanie aktu urodzenia (strona społeczna postuluje zastąpienie sprostowania przez wystawienie nowego aktu urodzenia, co ministerstwo rozważy), co otwierałoby drogę do nadania nowego numeru PESEL i wystawienia nowych dokumentów – od dowodu osobistego, przez prawo jazdy i świadectwa pracy, po świadectwa ukończenia szkół.

Ministerstwo Sprawiedliwości umieści w założeniach projektu refundację zabiegu chirurgicznego dopasowującego płeć biologiczną do płci psychicznej.

Ministerstwo Sprawiedliwości nie przewiduje:

• rezygnacji z udziału sądu w korekcie "płci metrykalnej" i nie przyjęło propozycji strony społecznej, aby decyzję w tym zakresie powierzyć komisji weryfikującej rozpoznanie transseksualności (po wzmocnieniu składu tej komisji np. o sędziego),
• umożliwienia wystąpienia do sądu o korektę "płci metrykalnej" przed ukończeniem przez osobę transseksualną 18 lat,
• umożliwienia złożenia lekarzowi prowadzącemu wniosku do komisji przed ukończeniem przez osobę transseksualną 16 lat.

Podczas spotkania nie rozmawiano nt. poselskiego projektu ustawy o uzgodnieniu płci (druk sejmowy nr 1469), którego pierwsze czytanie zaplanowane zostało na przyszły tydzień. M. Królikowski nie wykluczył jednak, że sejmowe prace nad projektem poselskim mogą zostać wstrzymane do czasu, aż powstanie projekt rządowy – tak, aby sejm mógł procedować nad oboma projektami.

Ministerstwo Sprawiedliwości naniesie na projekt założeń do projektu ustawy wszystkie uwagi i propozycje, które padły podczas dzisiejszego spotkania i które zostały przyjęte, a następnie prześle poprawiony projekt wszystkim osobom uczestniczącym w spotkaniu. W dalszej kolejności planowane jest sporządzenie projektu ustawy, przekazanie go do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych.